De rechtszaak tegen Google die onlangs is gestart in de Verenigde Staten, markeert een belangrijk moment in de strijd tegen de machtspositie van techgiganten. Het Amerikaanse ministerie van Justitie eist niet minder dan een opsplitsing van Google. In het bijzonder staat de dominante positie van de zoekmachine en de nauwe verwevenheid met de browser Google Chrome centraal.
Machtsmisbruik door koppeling van producten
De kern van de zaak draait om de manier waarop Google zijn browser Chrome koppelt aan zijn zoekmachine. Volgens het Amerikaanse ministerie heeft Google op oneerlijke wijze de concurrentie buitenspel gezet door Chrome als voorkeursbrowser te bundelen met populaire diensten en apparaten. Hierdoor kreeg de zoekmachine een kunstmatig marktaandeel, wat volgens de aanklager schadelijk is voor zowel concurrenten als consumenten.
Voor Europese gebruikers is dit niet nieuw: in 2018 legde de Europese Commissie Google al een boete van 4,3 miljard euro op wegens soortgelijk gedrag rondom Android. Toen werd Google gedwongen om gebruikers bij het instellen van hun Android-telefoon te laten kiezen uit verschillende browsers en zoekmachines. Toch blijkt uit het Amerikaanse dossier dat Google daarna alsnog manieren vond om zijn diensten te bevoordelen, bijvoorbeeld via slimme standaardinstellingen.
Gevolgen voor Google Chrome
De rechtbank in Washington buigt zich in de zogenaamde remedy phase nu over de vraag: als Google daadwerkelijk de wet heeft overtreden, wat is dan een passende straf? Het ministerie zou Google mogelijk kunnen dwingen om de browser Chrome af te stoten van het moederbedrijf Alphabet, of in elk geval te isoleren van de zoekmachine.
Een dergelijk scenario zou wereldwijd grote gevolgen hebben. Chrome is op dit moment met afstand de populairste browser, met in Europa circa 60% marktaandeel op alle soorten apparaten. Safari is tweede met bijna 20%, andere browsers hebben een 1-ciferig marktaandeel. In Europa wordt Chrome niet alleen op desktops en laptops veel gebruikt, maar ook veel op Android-smartphones.
Wat betekent dit voor Europese gebruikers?
Hoewel de rechtszaak zich afspeelt in de VS, is de impact op Europa potentieel groot. Grote techbedrijven als Google hanteren doorgaans wereldwijde strategieën, en een uitspraak die leidt tot het opsplitsen of loskoppelen van diensten in de VS kan ook elders gevolgen hebben.
Een loskoppeling van Chrome van Google Search zou betekenen dat gebruikers mogelijk actiever een keuze moeten maken bij het instellen van hun browser en zoekmachine. Dat kan leiden tot meer diversiteit op de markt, met mogelijke voordelen voor kleinere browserontwikkelaars zoals Mozilla (Firefox), Vivaldi, Brave en anderen.
Bovendien kan een dergelijke hervorming betekenen dat tracking en advertentieprofilering moeilijker wordt voor Google. Veel privacy-organisaties in Europa juichen de rechtszaak daarom toe, omdat deze de datahonger van Google zou kunnen beperken. Een browser die losstaat van een advertentieplatform zou immers minder geneigd zijn om gebruikersgedrag intensief te monitoren.
Alternatieven en keuzes
Voor wie gewend is aan Chrome, is het goed om te weten dat er al voldoende alternatieven beschikbaar zijn. Browsers als Firefox, Edge, Opera en Brave bieden uiteenlopende functies op het gebied van privacy, prestaties en integratie met andere diensten.
Bovendien zijn er ook in Europa initiatieven, zoals de browser Vivaldi (ontwikkeld in Noorwegen), die zich profileren als transparanter en gebruikersvriendelijker. Met de discussie over machtsmisbruik in volle gang zou de populariteit van dergelijke alternatieven wel eens kunnen toenemen. Het huidige beleid vanuit de Amerikaanse overheid maakt de keuze voor Europese alternatieven des te aantrekkelijker.
Slotgedachten
De rechtszaak tegen Google is meer dan een juridische strijd om marktaandeel – het is een fundamentele discussie over de toekomst van internetgebruik en digitale soevereiniteit. Voor veel gebruikers zal het een aanleiding zijn om te kijken naar de manier waarop ze online zoeken, browsen en communiceren.
Of dit het echte einde van Google Chrome betekent? Dat valt nog te bezien. Maar dat het tijdperk van onbegrensde integratie tussen Googles browser en zoekmachine op losse schroeven staat, lijkt duidelijker dan ooit.
