Android vs iOS: dit moet je weten over de verschillen

Veel mensen beschouwen de iPhone als een kwalitatief hoogwaardig, maar prijzig toestel, terwijl toestellen die op Android draaien vaak als betaalbaarder maar complexer worden gezien. Hoewel deze opvattingen een kern van waarheid bevatten, is de werkelijkheid genuanceerder. Zowel Android als iOS hebben de afgelopen jaren aanzienlijke ontwikkelingen doorgemaakt. In dit artikel over Android vs iOS bespreken we de verschillen én overeenkomsten tussen beide besturingssystemen.

Als je een smartphone wilt kopen, heb je in feite twee opties: een iPhone van Apple of een Android-smartphone met het besturingssysteem van Google. Meer keus is er niet; de markt wordt volledig gedomineerd door deze twee ecosystemen – oftewel, het is Android vs iOS. Andere besturingssystemen zoals webOS, Windows Phone, BlackBerry, Sailfish en varianten gebaseerd op Linux spelen geen serieuze rol meer. De smartphonemarkt is daarmee uitgegroeid tot een duopolie.

Door de jaren heen zijn Android en iOS in veel opzichten naar elkaar toegegroeid en steeds meer op elkaar gaan lijken. Toch blijven er duidelijke verschillen bestaan – en zijn er zelfs nieuwe bijgekomen. Reden genoeg om beide platformen eens onder de loep te nemen.

Bij Android is het lastig om het systeem als één homogeen platform te beschouwen. In de basis is Android een open-sourcebesturingssysteem: het Android Open Source Project (AOSP). Dit maakt het mogelijk om aangepaste varianten te ontwikkelen zonder de invloed en diensten van Google. Custom ROM’s zoals LineageOS, GrapheneOS en /e/OS bestaan naast het Google-universum en vormen een interessante optie voor gebruikers die maximale controle willen over hun hardware en privacy. Bij deze ROM’s vloeit er nauwelijks data naar Google of andere bedrijven – althans, niet zonder dat de gebruiker het doorheeft.

Binnen de wereld van Android-smartphones bestaan er grote verschillen, zelfs tussen merken die hetzelfde besturingssysteem gebruiken. Google levert met zijn Pixel-telefoons een pure Android-ervaring, terwijl fabrikanten zoals Samsung en Xiaomi hun eigen draai eraan geven met aangepaste interfaces, extra apps en unieke functies. Hierdoor blijven sommige innovatieve Google-functies exclusief voor de Pixel en verschijnen ze pas later – of helemaal niet – op andere Android-toestellen. Toch blijft de basis van Android grotendeels uniform in termen van functionaliteit en structuur.

iOS daarentegen biedt een gestandaardiseerde gebruikerservaring, omdat het besturingssysteem exclusief op iPhones draait. Lange tijd veranderde iOS nauwelijks, maar met iOS 18 is daar verandering in gekomen. De update introduceerde meer vrijheid in de indeling van apps en widgets, waardoor iOS iets dichter bij de flexibiliteit van Android komt. Desondanks blijven er nog altijd bepaalde beperkingen bestaan.

Android-gebruikers kunnen kiezen tussen een traditionele navigatiebalk met knoppen of moderne gebarenbesturing, waarbij veel bedieningselementen naar de onderkant van het scherm zijn verplaatst. Dit sluit aan bij de trend van steeds grotere schermen, waardoor bediening met één hand eenvoudiger wordt. iPhones, met uitzondering van de iPhone SE, hebben geen fysieke thuisknop meer en vertrouwen volledig op Face ID voor ontgrendeling. Navigeren gebeurt via veeggebaren, maar de ‘terug’-beweging werkt alleen vanaf de linkerkant van het scherm en niet in alle apps, wat soms minder intuïtief is dan bij Android.

Het openen van meldingen en snelle instellingen gebeurt op beide systemen via veegbewegingen, maar de uitvoering verschilt. Android combineert deze functies vaak in één beweging, terwijl iOS een duidelijk onderscheid maakt: meldingen verschijnen linksboven en snelle instellingen rechtsboven. Ondanks deze verschillen bieden beide platforms een soepele en moderne gebruikerservaring, waarbij Android uitblinkt in aanpasbaarheid en iOS in consistentie.

Het iOS-thuisscherm biedt tegenwoordig ook widgets en de mogelijkheid gaten in het app-raster te laten.

Beide systemen behandelen de instellingen anders. De systeeminstellingen van Android-smartphones zijn meestal per onderwerp georganiseerd, met soms meer, soms minder betekenisvolle namen. In een lange lijst kun je onder andere de machtigingen, meldingen en andere instellingen voor de geïnstalleerde applicaties beheren. Opties voor specifieke apps vind je in de betreffende apps.

Apple heeft ook zo’n lijst met machtigingen, maar voor sommige apps vind je de eigen instellingen in de systeeminstellingen. Om bijvoorbeeld de videoresolutie van de camera te wijzigen, moet je eerst van de camera-app naar de systeeminstellingen gaan en ‘Camera’ selecteren om de bijbehorende optie te vinden. Hoewel dat een kwestie van gewenning is en veel gebruikers het op een gegeven moment niet eens meer opmerken, vereist het vaak wel een omweg en meer tikken dan op Android.

Het aantal apps in de Google Play Store en de Apple App Store ligt erg dicht bij elkaar. Volgens onderzoeken van Statista en 42matters waren er eind vorig jaar iets minder dan 2,24 miljoen apps voor Android en ongeveer 2,1 miljoen voor de iPhone – een verwaarloosbaar verschil. Alle belangrijke en onbelangrijke apps zijn op beide platforms te vinden, hoewel sommige nieuwe apps eerst voor de iPhone verschijnen en pas iets later voor Android. Het lijkt er soms ook op dat sommige applicaties voor Apple met iets meer aandacht voor detail zijn ontworpen dan voor Android. Dit kan op zijn minst gedeeltelijk te danken zijn aan de strengere ontwerpspecificaties van Apple, die nauwgezet worden gecontroleerd voordat apps in de store worden opgenomen. Meestal is er echter weinig verschil. De beveiliging is voor beide vergelijkbaar: zowel Apple als Google controleren de applicaties in hun stores zeer zorgvuldig op malware, dus er glippen nauwelijks geïnfecteerde apps door. Als je apps alleen uit de officiële stores haalt, hoef je niet echt bang te zijn voor malware.

De menustructuur van een iPhone is niet altijd overzichtelijk.

Op Android kunnen apps handmatig worden geïnstalleerd via APK-bestanden, maar Google heeft hier een beveiliging voor ingebouwd: installatie uit externe bronnen is standaard geblokkeerd en moet handmatig worden geactiveerd. Sommige fabrikanten, zoals Xiaomi, voegen hier extra wachttijden aan toe. Het is verstandig deze optie alleen tijdelijk in te schakelen voor betrouwbare apps.

Voor wie minder afhankelijk wil zijn van Google, zijn alternatieve appstores zoals Aurora en F-Droid een optie. Vooral F-Droid staat bekend als een veilige bron voor opensource-apps. Op de iPhone zijn alternatieve appstores inmiddels ook toegestaan dankzij de Digital Markets Act (DMA) van de EU, maar de keuze is nog beperkt. Installatie is bovendien omslachtig en sommige winkels, zoals SetApp, vragen een maandelijks bedrag.

De DMA verplicht Apple en Google hun platforms opener te maken. Apple moest iMessage compatibel maken met RCS en externe betaalmethoden toestaan, terwijl Google gebruikers nu laat kiezen welke browser en zoekmachine ze willen gebruiken bij de eerste installatie. Dit vergroot de keuzevrijheid, maar heeft ook een keerzijde: zowel Apple als Google lanceren sommige nieuwe functies eerst buiten de EU om juridische complicaties te vermijden.

Welke zoekmachine wil je? Google biedt tegenwoordig alternatieven – noodgedwongen.

Een concreet voorbeeld is de integratie van de AI van Google in Android, zoals tools voor tekstsamenvattingen en transcriberen. Ook andere fabrikanten, zoals Samsung met Galaxy AI, voegen AI-functionaliteiten toe. Apple blijft hierin achter, en zijn AI-aanpak (Apple Intelligence) is in Europa nog maar beperkt beschikbaar.

Google Assistant wordt vervangen door AI-helper Gemini die vragen beantwoordt.

Android heeft lange tijd achtergelopen op iPhones als het gaat om software-updates. Waar Apple zijn apparaten doorgaans vijf tot zes jaar voorziet van nieuwe iOS-versies, stopten veel Android-fabrikanten al na twee à drie jaar met updates. Dit is inmiddels verbeterd: Google en Samsung bieden nu zeven jaar updates, en Fairphone wil zelfs nog langer ondersteuning bieden. Door nieuwe EU-regelgeving wordt een minimum van vijf jaar verplicht, wat in de praktijk vaak neerkomt op zes jaar vanaf de lancering—a een grote vooruitgang voor Android-gebruikers.

Toch heeft Apple nog steeds een belangrijk voordeel: updates worden direct beschikbaar voor alle compatibele apparaten. Bij Android duurt dit langer, zelfs bij Google’s eigen Pixel-toestellen. Andere fabrikanten laten gebruikers soms maanden wachten op een nieuwe versie. Beveiligingsupdates worden bovendien vaak vertraagd of slechts driemaandelijks uitgerold, vooral bij oudere of goedkopere modellen.

Dit vertraagde updateproces leidt ook tot fragmentatie: in juli 2024 draaide slechts iets meer dan de helft van alle Android-toestellen op de nieuwste versies (Android 14 en 13), terwijl Android 15 alleen op Google Pixel-telefoons beschikbaar was. Sommige toestellen gebruiken zelfs nog Android 10, dat al jaren geen beveiligingspatches meer krijgt. Apple doet dit beter: iOS 18 stond enkele weken na de release al op bijna 20% van alle iPhones en iPads, terwijl oudere modellen zoals de iPhone XR uit 2018 nog steeds de nieuwste updates krijgen. Hierdoor blijft Apple koploper in software-ondersteuning en veiligheid.

Android en iOS versleutelen het interne geheugen en de gegevens zijn vergelijkbaar veilig zolang je het toestel vergrendelt met een pincode van minstens zes cijfers. Dit kan deels worden gekraakt, maar alleen met aanzienlijke middelen, die bijvoorbeeld een eenvoudige smartphonedief zich niet kan veroorloven. Ook handhavingsinstanties zullen dit waarschijnlijk hooguit doen bij zeer ernstige vergrijpen.

Sommige forensische dataspecialisten bieden de autoriteiten speciale hacking-tools, zoals MSAB XRY en Cellebrite. Ze zijn verwikkeld in een race met Apple, Google, Samsung & Co. om gaten in de beveiliging te vinden en te dichten, hetzij voor een directe inbraak in de smartphone of op zijn minst om de brute-force-vertraging te omzeilen. Apple en Google hebben hier betere opties dan de andere Android-fabrikanten omdat ze hardware en software van één bron leveren.

Wat de forensische specialisten – of grote geheime diensten zoals de NSA – wel of niet kunnen hacken, blijft een mysterie. Een tabel van Cellebrite van juli werpt enig licht: volgens die tabel was het bedrijf in staat om bijna alle Android-toestellen met chips van Qualcomm, Exynos, Mediatek en Kirin te kraken, evenals alle iPhones tot en met de 11-serie. De nieuwere iPhones en de Pixels met Tensor-SoC (vanaf de 6-serie) zijn direct na het aanzetten veilig, maar kunnen gekraakt worden (inclusief iOS 17.5) als ze daarna al een keer zijn ontgrendeld. De iPhone 16, iOS 18 en Pixel 9 kwamen nog niet voor in de tabel.

De enige niet-kraakbare toestellen in de lijst waren Pixels met de speciaal beveiligde GrapheneOS custom-ROM. En zelfs die zal je niet beschermen tegen aanvallers die je fysiek dwingen het apparaat te ontgrendelen. Google en Apple moeten bovendien als Amerikaanse bedrijven alle medewerking verlenen als de Amerikaanse overheid daarom vraagt.

Apple staat bekend om zijn hoogwaardige hardware, met premium materialen zoals glas en titanium en een IP68-certificering voor stof- en waterbestendigheid. Hoewel de batterijen lastig te vervangen zijn, krijgen recente iPhones van iFixIt toch een solide repareerbaarheidsscore van 7/10. Apple’s eigen A- en M-serie chips behoren tot de krachtigste op de markt en overtreffen concurrenten zoals Google’s Tensor-chips in prestaties, al blijft Apple voor modems nog afhankelijk van Qualcomm.

Dit kwaliteitsniveau komt echter met een fors prijskaartje. Nieuwe iPhones variëren van €949 tot €1949, en zelfs oudere modellen zoals de iPhone 14 blijven duur. De iPhone SE biedt een iets betaalbaarder alternatief voor €529. Wie minder wil uitgeven, kan tweedehands iPhones overwegen, die dankzij hun duurzame hardware en lange software-ondersteuning nog steeds een slimme keuze zijn.

Bij Android-smartphones is het prijsbereik veel breder, van minder dan €100 tot ruim €2000. Budgettoestellen hebben vaak een plastic behuizing, terwijl high-end modellen net als iPhones met glas en metaal zijn afgewerkt. De prestaties variëren echter sterk: waar iPhones doorgaans soepel blijven werken, presteren goedkope Android-toestellen minder vlot dan hun duurdere tegenhangers. Samsung en Google ontwikkelen hun eigen chips, maar de meeste Android-smartphones draaien op processoren van Mediatek en Qualcomm.

Apple heeft de trend van opvouwbare smartphones nog niet overgenomen, waardoor deze voorlopig exclusief bij Android blijven. Innovaties zoals 90Hz- en 120Hz-schermen en periscoopcamera’s verschenen eerst bij Android voordat ze later bij de iPhone werden geïntroduceerd. Dit suggereert dat Apple niet langer de hardwarepionier is die het ooit was.

Toch blijft Apple op cameragebied een marktleider, vooral als het gaat om videokwaliteit. Ook voor fotografie behoren iPhones nog steeds tot de top, ondanks de toenemende concurrentie. De naadloze integratie tussen hardware en software stelt ontwikkelaars in staat om het maximale uit de camera te halen, wat resulteert in hoogwaardige prestaties en consistente updates. In tegenstelling hiermee draait Android op een breed scala aan apparaten van verschillende fabrikanten, wat kan leiden tot inconsistenties in camerakwaliteit en -prestaties tussen verschillende modellen.

Een groot voordeel van Apple blijft de naadloze samenwerking tussen apparaten. Met functies als AirDrop, moeiteloze iCloud-back-ups en het eenvoudig koppelen van accessoires zoals AirPods, biedt Apple een soepele gebruikerservaring die moeilijk te evenaren is. Android biedt ook mogelijkheden voor apparaatkoppeling, maar deze zijn vaak minder gestroomlijnd. Fabrikanten creëren hun eigen ecosystemen, zoals Samsung-smartwatches die optimaal werken met Samsung-smartphones, wat kan leiden tot een minder uniforme ervaring bij het gebruik van verschillende merken.

Als je een vouwtelefoon wilt, kun je (voorlopig) alleen bij Android terecht.

Als je van platform wilt wisselen van Android naar iPhone of omgekeerd, is dat tegenwoordig relatief eenvoudig. Zowel Apple als Google hebben speciale apps voor het overzetten van gegevens, die in elk geval automatisch lokaal opgeslagen gegevens van de oude smartphone naar de nieuwe overhevelen. Veel mensen gebruiken sowieso cloudopslag voor het grootste deel van hun gegevens, die daardoor meestal toegankelijk zijn voor zowel Android als iOS. Het wordt iets spannender als het gaat om messengers, omdat bijvoorbeeld overzetten van alle WhatsApp-gegevens wat meer werk vereist. Ook bij betaalde apps en abonnementen kunnen er kosten of moeite gepaard gaan met de overstap.

Zowel Android als iOS hebben hun fans, zoals de vaak verhitte discussies over dit onderwerp laten zien. Er zijn zeker verschillen in de details, die in individuele gevallen de weegschaal kunnen doen doorslaan in het voordeel van het ene of het andere systeem. Over het algemeen kun je echter even goed uit de voeten met een Android-smartphone als met een iPhone. De grootste kracht van het Google-platform, afgezien van het enorme aanbod qua modellen en prijzen, is de flexibiliteit. Apple scoort veel punten met zijn onberispelijke updatelevering en de nauwe integratie binnen de eigen wereld.